Σημειώσεις Κεφαλαίου 6
- [←1]
-
12 Απριλίου 1404.
- [←2]
-
Η Αυτοκρατορία τής Τραπεζούντας ιδρύθηκε το 1204, την εποχή τής κατάληψης τής Κωνσταντινούπολης από τούς Λατίνους. Ἀνθισε ταυτόχρονα με την αποκατεστημένη αυτοκρατορία των Παλαιολόγων μετά το 1261 και επιβίωσε τής πτώσης τής Κωνσταντινούπολης το 1453 κατά οκτώ χρόνια, υποκύπτοντας στον σουλτάνο Μωάμεθ τον Πορθητή το 1461. Την εποχή τής επίσκεψης τού Κλαβίχο βασίλευε ένας ομώνυμος τού αυτοκράτορα τής Κωνσταντινούπολης, ο Μανουήλ Γ’ Μέγας Κομνηνός (βασ. 1364-1417). Ο Le Strange 1928 τον ονομάζει εσφαλμένα Μανουήλ Β’ (Κομνηνό).
- [←3]
-
Germanoli στο κείμενο, δηλαδή «κῦρ Μανώλης».
- [←4]
-
Quelex στο κείμενο, δηλαδή «κῦρ Ἀλέξης», ήταν ο Αλέξιος, ο μετέπειτα αυτοκράτορας ως Αλέξιος Δ’ Μέγας Κομνηνός (1382-1429).
- [←5]
-
Basileo στο κείμενο.
- [←6]
-
Ο Μανουήλ Γ’ Μέγας Κομνηνός είχε παντρευτεί το 1395 σε δεύτερο γάμο την Άννα Φιλανθρωπηνή, απόγονο τής βυζαντινής οικογένειας των Δούκα.
- [←7]
-
Την Θεοδώρα Καντακουζηνή.
- [←8]
-
Eίναι δύσκολο να προσδιοριστεί ποια παιδιά είχε συναντήσει ο Κλαβίχο, γιατί ο Αλέξιος Δ΄ είχε τέσσερις κόρες και δύο γιους, από τούς οποίους ο πρωτότοκος, ο Ιωάννης Δ’, αυτός που θα τον διαδεχόταν στον θρόνο, θα τον δολοφονούσε.
- [←9]
-
Horchi στο κείμενο, Urchi στη Spinelli 2004: 129.
- [←10]
-
Protovestati στο κείμενο.
- [←11]
-
To dobla (δηλαδή διπλό) ήταν παλαιό ισπανικό χρυσό νόμισμα.
- [←12]
-
Όπως έχει παρατηρήσει και ο Le Strange 1928, αν και ο Κλαβίχο αναφέρει ότι οι Έλληνες ιερείς τηρούν έξι νηστείες τον χρόνο, στη συνέχεια περιγράφει μόνο πέντε.
- [←13]
-
Δηλαδή με βραχύ αναβολέα.
- [←14]
-
Pexic στο κείμενο. Πυξίτης είναι ο σημερινός Ντεργιμέντερε (Değirmendere), ο ποταμός τής Τραπεζούντας.
- [←15]
-
Pilomazuca στο κείμενο. Παλαιοματζούκα είναι το σημερινό Χαμσικιόι (Hamsiköy), 24 χλμ νοτιοδυτικά τής Ματζούκας (σήμερα Μάτσκα/Maçka), επί τής κυρίας οδού Τραπεζούντας -Γκουμούσχανε.
- [←16]
-
Sigana στο κείμενο. Ζύγαινα είναι η σημερινή Zigana, 25 χλμ νοτιοδυτικά τής Παλαιοματζούκας (σήμερα Χαμσικιόι/Hamsiköy), επί τής κυρίας οδού Τραπεζούντας -Γκουμούσχανε.
- [←17]
-
Quirileo Arbosita στο κείμενο. Ο Le Strange 1928, μεταφράζει Cyril Cabasica. Για το επώνυμο μάλλον έχει δίκιο, γιατί πιο κάτω ο Κλαβίχο αναφέρεται στον Καβαζίτη (Cabasica). Όμως για το μικρό όνομα η Spinelli 2004: 134, γράφει Leone Cabasita. Επομένως Λέων και όχι Κύριλλος Καβαζίτης. Ο Λέων Καβαζίτης αναφέρεται και στο Τραπεζουντιακόν Χρονικόν τού Μιχαήλ Παναρέτου. Φαίνεται ότι ο Κλαβίχο άκουσε «κῦρ Λέων» (κατά το «κῦρ Μανώλης» και «κῦρ Ἀλέξης» πιο πάνω) και το κατέγραψε ως Quirileo.
- [←18]
-
Cadaca στο κείμενο. Στο Bryer και Winfield, The Byzantine monuments and topography of the Pontos, τόμος 1 (Dumbarton 1985), σελ. 369, το τοπωνύμιο Cadaca παραπέμπει στην Άρδασα.
- [←19]
-
Dorile στο κείμενο. Το όνομα Δορύλη έχει παραφθαρεί στα τουρκικά ως Τορούλ (Torul) και είναι το όνομα με το οποίο είναι σήμερα γνωστή η Άρδασα.
- [←20]
-
Chapenies στο κείμενο.
- [←21]
-
Alangogaza στο κείμενο. Πρόκειται για το χωριό Alanza στην περιφέρεια τής Γκουμούσχανε, το οποίο ονομάζεται σήμερα Γκουμούσγκιοζε (Gümüşgöze) και βρίσκεται 66 χλμ νότια τής Γκουμούσχανε και 12 χλμ βόρεια τού Κελκίτ. Βλέπε Index Anatolicus – Gümüşgöze–Kelkit–Gümüşhane.
- [←22]
-
Carabaqui στο κείμενο. Ο Τιμούρ είχε διαχειμάσει στις εύφορες πεδιάδες του Καραμπάχ, μεταξύ της Κασπίας Θάλασσας και του Ορεινού (Ναγκόρνο) Καραμπάχ.
- [←23]
-
Soltania στο κείμενο.
- [←24]
-
Στην οποία είχαν φτάσει τώρα και η οποία υπαγόταν στον Τιμούρ.
- [←25]
-
Ο Le Strange 1928, σημειώνει ότι “Guadamacir” ή “Guadamecil” είναι το όνομα που δόθηκε στην Ισπανία σε εκείνο που ήταν γνωστό ως δέρμα τής Κόρδοβα. Ήρθε από το Μαρόκο και ονομαζόταν αρχικά “Ghadamesi” από την πόλη Ghadames όπου κατασκευάστηκε για πρώτη φορά.
- [←26]
-
“Sofra” είναι το περσικό “Sufrah”, τραπεζομάντιλο, λέξη που χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα.
- [←27]
-
Το άζυμο λεπτό φύλλο ψωμιού, όπως περιγράφεται εδώ, είναι κοινό και τρώγεται παντού, σε όλη την Περσία.
- [←28]
-
Checatay στο κείμενο. Τσαγκατάι (όπως ήδη αναφέρθηκε σε σημείωση στο Κεφάλαιο 1) ήταν το όνομα τού τρίτου από τούς γιους τού Τζενγκίς Χαν, ενώ ο Τιμούρ καταγόταν από Μογγόλο άρχοντα που είχε διατελέσει βεζύρης του. Σε ολόκληρη την αφήγηση τού Κλαβίχο (όπως ήδη ειπώθηκε) η λέξη Τσαγκατάι χρησιμοποιείται συνήθως για να υποδείξει Μογγόλο ή Τάταρο, είτε άρχοντα τής οικογένειας ή φυλής τού Τιμούρ, είτε κυβερνητικό αγγελιοφόρο και αυτοκρατορικό αξιωματούχο.
- [←29]
-
Arsinga στο κείμενο.
- [←30]
-
Στο κείμενο “Sutimi (αργότερα ‘Setuni’) azul”, δηλαδή μπλε Ζαϋτούνι (Zaytuni) μετάξι, φτιαγμένο ή εισαγόμενο από την κινέζικη πόλη-λιμάνι Ζαϋτούν (Zaytun), που αναφέρεται συχνά από τον Μάρκο Πόλο και τούς Άραβες γεωγράφους. Θεωρείται ότι η λέξη Ζαϋτούνι (Zaytuni), μέσω τής ισπανικής μορφής Σετούνι (Setuni) είναι η προέλευση στα αγγλικά και γαλλικά τής λέξης Σατέν (Satin).
- [←31]
-
Sinopoli στο κείμενο.
- [←32]
-
Zaratan στο κείμενο.
- [←33]
-
Xevali στο κείμενο.
- [←34]
-
Τον σουλτάνο Βαγιαζήτ στην Άγκυρα.
- [←35]
-
H πίντα (pint) είναι μονάδα όγκου που αντιστοιχεί στο ένα όγδοο τού γαλλονιού, δηλαδή σε μισό περίπου λίτρο.