Σημειώσεις Κεφαλαίου 9

[←1]: Atengala στο κείμενο, Sain Qaleh στους σύγχρονους χάρτες.

[←2]: Huar στο κείμενο, Abhar στους σύγχρονους χάρτες.

[←3]: Cequesana στο κείμενο, Ziaabad στους σύγχρονους χάρτες.

[←4]: Xaharcan στο κείμενο και αργότερα Xaharica. Κατά τον Le Strange 1928, είναι αβέβαιο ποια πόλη ή χωριό υποδεικνύει αυτό το όνομα, γιατί κανένας τόπος δεν εμφανίζεται στον χάρτη με παρόμοιο όνομα. Δεν μπορεί να είναι το σημαντικό σημείο διασταύρωσης Súmicán (που αναφέρεται περισσότερες από μία φορά στο Nuzhat), καθώς αυτό βρισκόταν δυτικά τής Sagziábád. Όμως Xaharcan μπορεί να είναι το Sunqurábád που αναφέρεται επίσης στο Nuzhat, που καταλαμβάνει περίπου τη θέση που υποδεικνύεται από τον Κλαβίχo. Στα περσικά τοπωνύμια τα ábád και án αποτελούν συνηθισμένες καταλήξεις και συχνά μπερδεύονται ή συγχέονται από τον Κλαβίχo. Έτσι ως Ceguesana ίσως εννοείται το Sagziábád, όπου το τελικό d παραλείπεται όπως συνηθίζεται στην ισπανική προφορά (ενώ το n για v αντιστρέφεται με b) και η Zanján γίνεται Sanga. Έτσι, ίσως το Xaharcan είναι Shahrábád, πολύ κοινό όνομα (που σημαίνει μικρή κωμόπολη). Μάλιστα υπάρχει ένα Shahrábád στον χάρτη, στο σημείο που υποδεικνύεται.

[←5]: Babaxeque στο κείμενο.

[←6]: Teheran στο κείμενο.

Xahariprey στο κείμενο, η Shahr-e-Rey τής Τεχεράνης στους σύγχρονους χάρτες. Η Ράϋ είναι η Ράγη/Ράγαι στο βιβλίο τού Τωβίτ τής Παλαιάς Διαθήκης. Βλέπε Τωβίτ 6.10-13:

Καὶ μόλις πλησίασαν στην πόλη Ράγη, είπε ο άγγελος στον νεαρό [Τωβία]: Αδελφέ, σήμερα θα διανυκτερεύσουμε στο σπίτι τού Ραγουήλ. Ο άνθρωπος αυτός είναι συγγενής σου και έχει μια κόρη που ονομάζεται Σάρρα. Θα τού μιλήσω λοιπόν γι’ αυτήν, να σού δοθεί ως σύζυγος. Πρέπει να την πάρεις, γιατί αυτό απαιτεί η τακτοποίηση τής κληρονομιάς της κι εσύ είσαι ο μόνος που κατάγεται από το γένος της. Επίσης όμως το κορίτσι είναι καλό και συνετό. Άκουσέ με λοιπόν τώρα και θα μιλήσω εγώ στον πατέρα της και όταν επιστρέψουμε από την Ράγη, θα κάνουμε τον γάμο.

ὡς δὲ προσήγγισαν τῇ Ράγῃ, εἶπεν ὁ ἄγγελος τῷ παιδαρίῳ· ἀδελφέ, σήμερον αὐλισθησόμεθα παρὰ Ραγουήλ, καὶ αὐτός συγγενὴς σου ἐστί, καὶ ἐστὶν αὐτῷ θυγάτηρ ὀνόματι Σάρρα· λαλήσω περὶ αὐτῆς τοῦ δοθῆναί σοι αὐτὴν εἰς γυναῖκα, ὅτι σοι ἐπιβάλλει ἡ κληρονομία αὐτῆς, καὶ σὺ μόνος εἶ ἐκ τοῦ γένους αὐτῆς, καὶ τὸ κοράσιον καλὸν καὶ φρόνιμόν ἐστι. καὶ νῦν ἄκουσόν μου καὶ λαλήσω τῷ πατρί αὐτῆς, καὶ ὅταν ὑποστρέψωμεν ἐκ Ραγῶν, ποιήσομεν τὸν γάμον.

Η Ράϋ ήταν η πρωτεύουσα τής βόρειας Περσίας κατά τη διάρκεια τού Χαλιφάτου. Στις αρχές τού 13ου αιώνα, μετά την εισβολή των Μογγόλων στο Ιράν, η Ράϋ υπέστη σοβαρές καταστροφές, εγκαταλείφθηκε και τελικά έχασε τη σημασία της, υπέρ τής γειτονικής αναπτυσσόμενης πόλης τής Τεχεράνης. Η Ράϋ παρέμεινε εγκαταλειμμένη καθ ‘όλη τη διάρκεια τής αυτοκρατορίας των Τιμουριδών, όπως διαπίστωσε πιο πάνω και ο Κλαβίχo, περνώντας από εκεί.

[←8]: Lanaza στο κείμενο, μάλλον το Damavand στους σύγχρονους χάρτες.

[←9]: Τούς Τάταρους υπό τις διαταγές του.

[←10]: Κατά την πορεία επιστροφής του στη Σαμαρκάνδη.

[←11]: Zuleman Mirassa στο κείμενο. Ο Le Strange 1928, σημειώνει ότι αυτό το όνομα γράφεται με διαφορετικούς τρόπους στο κείμενο. Είναι γενικά γνωστός ως Αμίρ Σουλεϊμάν Σαχ. Τότε περίπου τον είχαν κάνει κυβερνήτη τής περιοχής τής Ράϋ.

[←12]: Car στο κείμενο. Η περίφημη κοιλάδα και το ποταμάκι με πέστροφες στη νότια πλευρά τού όρους Ντεμαβέντ, όπως σημειώνει ο Le Strange 1928.

[←13]: Zoltan Hamet Mirassa στο κείμενο. Ήταν νέος δεκαεπτά ετών, γιος τού εκλιπόντος πρίγκιπα Ομάρ Σαΰχ, τού δεύτερου από τούς γιους τού Τιμούρ.

[←14]: Ο αδελφός Αλφόνσο Παέθ.

[←15]: Όπως και έγινε.

[←16]: Perescote στο κείμενο, Firuzkuh στους σύγχρονους χάρτες.

[←17]: Ο Ισκαντάρ Σεΐχ.

[←18]: Ο Κλαβίχo δεν δίνει το όνομα τού τόπου, αλλά ο Le Strange 1928, λέει ότι πρόκειται για το χωριό Αχουβάν, το σημερινό Ahvanu, όπου υπήρχαν ερείπια αρχαίας πόλης. Το χωριό βρισκόταν στη διασταύρωση των ορεινών δρόμων που έρχονταν από τον βορρά, στο σημείο όπου εκείνοι συναντούσαν τον μεγάλο δρόμο τής πεδιάδας.

[←19]: Damogan στο κείμενο, Damghan στους σύγχρονους χάρτες.

[←20]: Που πήγαιναν ως δώρα στον Τιμούρ.

[←21]: Που έχει ήδη αναφερθεί σε προηγούμενο κεφάλαιο.

[←22]: Ο Δούκας 17.4 (βλέπε Παράρτημα, Βαγιαζήτ και Ταμερλάνος στο έργο τού ιστορικού Δούκα) αναφέρει την κατασκευή αντίστοιχου πύργου από κεφάλια μετά την κατάληψη τής Σμύρνης.

[←23]: Κατἀ τις 6 το πρωί.

[←24]: Vascal στο κείμενο, Bastam στους σύγχρονους χάρτες.

[←25]: Ennacora στο κείμενο.

[←26]: Από τον πυρετό.

[←27]: Το καραβανσεράι.

[←28]: Iagaro στο κείμενο, Jajarm στους σύγχρονους χάρτες.

[←29]: Όπως έχει ήδη σημειωθεί.

[←30]: Στο κείμενο grandes casas como mesones, δηλαδή μεγάλα σπίτια σαν πανδοχεία.

[←31]: Anchos στο κείμενο.

[←32]: Προς τη Σαμαρκάνδη.

[←33]: Kατά τα λεγόμενα τού Κλαβίχo, η μογγολική λεύγα (διπλάσια τής καστιλλιάνικης) αντιστοιχούσε σε 10 περίπου χιλιόμετρα. Επομένως διάνυση 20 τέτοιων λευγών σε ένα 24ωρο σημαίνει διάνυση 200 χιλιομέτρων από το άλογο.

[←34]: Την Τετάρτη.

[←35]: Την Πέμπτη.

[←36]: Zabrain στο κείμενο. Ο Le Strange 1928, αναφέρει ότι το Εσφαράγιεν, η κύρια πόλη τής επαρχίας Εσφαράγιεν, που αποτελεί το βόρειο μισό τής μεγάλης πεδιάδας Τζουβαΐν, η οποία εκτείνεται από το Τζατζάρμ μέχρι τη Νισαπούρ, ήταν πολύ σημαντική θέση πριν από την εισβολή των Μογγόλων και τούς επακόλουθους πολέμους. Το όνομα προφερόταν συχνά ως Ασμπαράιν (Asbarayn), το οποίο ο Κλαβίχo παρέχει όχι λανθασμένα ως Ζαμπράιν. Βρισκόταν στη μέση τής απόστασης μεταξύ Τζατζάρμ και Νισαπούρ, απέχοντας πορεία τριανταέξι ωρών από καθεμιά από αυτές τις πόλεις. Ο Le Strange 1928, αναφέρει επίσης ότι κάθε ίχνος τής πόλης είχε εξαφανιστεί από τον χάρτη κατά την εποχή του. Επίσης την εποχή τού Κλαβίχo, όπως διαβάζουμε, η πόλη ήταν σχεδόν ακατοίκητη. Παρ’ όλα αυτά στους σύγχρονους χάρτες υπάρχει πόλη Esfarayen, 120 χλμ ανατολικά τού Τζατζάρμ και 180 χλμ βορειοδυτικά τής Νισαπούρ.

[←37]: Nixaor στο κείμενο, Nishapur στους σύγχρονους χάρτες.

[←38]: Alabares στο κείμενο, νομάδες Κούρδοι.

[←39]: Melialiorga στο κείμενο.

[←40]: Κατά τον Μarkham 1859, τα ορυχεία τυρκουάζ βρίσκονταν σε ορεινή κοιλάδα, τριάντα περίπου μίλια από τη Νισαπούρ.

[←41]: Ο Le Strange 1928, σημειώνει ότι την εποχή εκείνη και αργότερα, κατά την περίοδο των Σαφαβιδών βασιλέων, η επαρχία Χορασάν περιλάμβανε όλη την περιοχή που θεωρείται τώρα ως Δυτικό Αφγανιστάν και πολιτική της πρωτεύουσα ήταν η Χεράτ, όπου ο Σαχ Ρουχ, ο μικρότερος γιος τού Τιμούρ, ήταν τότε τοποθετημένος ως αντιβασιλέας τού πατέρα του.